Bir Reklam Nasıl Ve Nereye Şikayet Edilir?

Reklam Şikayet Etme

Reklam şikayet etmek bilinçli her tüketicinin detaylarını bilmesi gereken konu başlıklarından biridir. Kanal ve ürün çeşitliliğinin günden güne artış göstermesi firmalar arasında rekabeti ve haliyle de kıyasıya reklamların ortaya çıkmasına neden olmaktadır. Bu yarış esnasında ise kimi reklamlar tüketicileri olumsuz etkileyebiliyor. 

İşte tam da böyle bir durumla karşılaşan tüketiciler tarafından sorulan Bir reklam nasıl şikayet edilir? Yanlış reklam nereye şikayet edilir? Reklam Kurulu şikayet nedir? Reklam kuruluna kimler başvurabilir? sorularının cevabı tüketiciler için yazımızda.

Reklam, bir ürün veya hizmetin geniş kitlelere tanıtılmasını sağlayan ve televizyon, internet platformları gibi alanlarda yayınlanan yazılı ve görsel duyurulara verilen genel bir isimdir. Reklamlar sayesinde tüketiciler ürün veya hizmet çeşitleri anlamında bilgilenerek nihai durumda alışveriş yapma kararı verebilmektedir. Bu nedenle bir reklamın tüketiciye doğru ve net bilgi vermesi şarttır.

Televizyonda, radyoda veya sanal alemde yayımlanan bir reklamın taşıması gereken bazı unsurlar bulunmaktadır. Bu unsurları taşımadığı takdirde ''yanıltıcı reklam'' terimi gündeme gelecektir. Reklam şikayeti nereye ve nasıl yapılır sorusuna cevap vermeden önce bir ticari reklamın taşıması gereken belli başlı unsurlardan bahsedelim.

Ticari reklam, ticaret, iş, zanaat veya bir meslekle bağlantılı olarak, bir mal veya hizmetin satışını ya da kiralanmasını sağlamak, hedef kitleyi oluşturanları bilgilendirmek veya ikna etmek amacıyla reklam verenler tarafından herhangi bir mecrada yazılı, görsel, işitsel ve benzeri yollarla gerçekleştirilen pazarlama iletişimi niteliğindeki duyurular olarak ilgili Yönetmelikte tanımlanmaktadır.

Ticari reklamların taşıması gereken temel nitelikler şu şekildedir:

• Genel ahlak kurallarına aykırı ifade ya da görüntüler içeremez.

• Kamu sağlığını bozucu nitelikte olamaz.

• Kamu düzenini bozan, şiddet hareketleri ile yasadışı veya kınanacak davranışlara yol açan, göz yuman, bu davranışları özendiren veya destekleyen unsurlar içeremez.

• Hasta, çocuk, yaşlı ve engellileri istismar edici ifade ya da görüntüler içeremez.

• Dil, ırk, renk, cinsiyet, siyasî düşünce, felsefî inanç, din, mezhep ve benzeri özelliklere yönelik kötüleme, istismar, önyargı veya ayrımcılık içeremez.

• İnsan onuru ve kişilik haklarını zedeleyici biçimde yapılamaz.

• Önceden izin alınmadan, hiç kimsenin özel ya da sosyal yaşamına dair ifade veya görüntüler içeremez; reklamlarda o kişiye atıfta bulunulamaz; kişinin özel mülkü, ilgili ürüne ya da organizasyona verilmiş kişisel onay etkisi oluşturacak şekilde görüntülenemez veya belirtilemez.

• Tüketicilerin korkularını ve batıl inançlarını istismar edemez.

• Toplumu endişeye sevk edici veya yanıltıcı biçimde; hastalık, yaralanma ve benzeri bir durumla ilgili ifade ya da görüntüler içeremez.

• Güvenlik kurallarının gözetilmediği ve güvenlik açısından tehlike oluşturabilecek uygulama ve durumlarla ilgili hiçbir sunum ya da tanımlama içeremez.

• Biçimi ve yayınlandığı mecra ne olursa olsun bir reklamın, reklam olduğu açıkça anlaşılmalıdır.

• Çok kısa sürelerle imaj veren elektronik aygıt ya da başka bir araç kullanılarak veya yapılarını izleyenlerin fark edemeyecekleri ya da bilemeyecekleri bir biçime sokarak bilinçaltıyla algılanmasını sağlayan reklamlar yapılamaz.

• Reklamlar, editoryal içerikten görsel ve işitsel olarak açık bir şekilde ayırt edilebilir olmalıdır.

• Herhangi bir mecrada yayınlanan yazı, yayın ve program ile özdeşleşmiş bir başlık, logo, set veya müziğin bir reklamda kullanılması halinde, söz konusu mesajın reklam olduğu tüketiciler tarafından kolaylıkla fark edilebilir olmalıdır.

• Haber bültenleriyle veya kamu hizmeti duyurularıyla özdeşleşmiş bir görüntü veya ses efektinin reklamda kullanılması halinde, söz konusu mesajın reklam olduğu tüketiciler tarafından kolaylıkla fark edilebilir olmalıdır.

• Reklamlar doğru ve dürüst olmalıdır.

• Reklamlar, ekonomik ve sosyal sorumluluk bilinci içinde ve haksız rekabete yol açmayacak şekilde hazırlanmalıdır.

• Reklamlar, ortalama tüketicinin algılama düzeyi ile reklamın tüketici üzerindeki olası etkisi göz önünde bulundurularak hazırlanmalıdır.

• Reklamlar, tüketicinin güvenini kötüye kullanamaz ya da onun tecrübe ve bilgi eksikliklerini istismar edemez.

• Reklamlar, hiçbir konuda tüketiciyi doğrudan veya dolaylı olarak yanıltabilecek ifade ya da görüntüler içeremez.

Reklamların sahip olması gereken nitelikleri açıkladıktan sonra bir reklam nasıl şikayet edilir? Yanlış reklam nereye şikayet edilir? benzeri soruların cevaplarını vermeye geçelim.

Televizyonda veya internette yayınlanan bir reklam yukarıda bahsedilen nitelikleri taşımadığı takdirde gündeme reklam şikayet konusu gelecektir. Her bilinçli tüketici kendisinin veya tüm tüketicilerin aldatıldığını düşünürse şikayet etme hakkını kullanabilmektedir.

Yanlış Reklam Nereye Şikayet Edilir?

Yanlış ve aldatıcı reklam yapmak yasaktır. Bu yasağa aykırı şekilde yanlış ve aldatıcı reklam yapan firmalar Ticaret Bakanlığı Tüketicinin ve Rekabetin Korunması Genel Müdürlüğü uhdesinde oluşan Reklam Kurulu mekanizmasına şikayet başvurusu yapma yolunu kullanabilmektedir. Reklam Kurulu gerekli incelemeleri tamamlayarak aykırılık tespit edilen reklam veren firmalara idari para cezası verebiliyor.

Reklam Kuruluna Nasıl Başvuru Yapılır?

Reklam şikayet etme kuruluşu olan Reklam Kuruluna e-devlet üzerinden pratik bir şekilde başvuru yapılabilmektedir. Ayrıca yazılı dilekçe ile de Kurula başvuru yolu açıktır.

Başvuru sahibi gerçek kişinin adı, soyadı ile T.C. kimlik numarası ve adresi ile tüzel kişinin unvanını ve adresini içermeyen başvurular Kurulca değerlendirmeye alınmamaktır. Bu nedenle yapılacak reklam şikayeti başvurusunda gerekli alanların eksiksiz olarak belirtilmesi zorunludur.

Ticari reklama ilişkin başvurularda şikayet edilen reklamın yayınlandığı mecra, tarih, şikayetin konusu gibi belirleyici hususlara yer verilir.

Şikayet edilen reklamın, yazılı ya da basılı olanlarının asılları dilekçesine eklenir. Eklenecek nitelikte olmayanların görüntüleri başvuru sahibi tarafından sağlanır.

Reklam Kurulu Reklam Şikayeti Hakkında Kararları Nasıl Alır?

Kurul, şikayet edilen reklamları değerlendirmek için ayda en az bir defa veya ihtiyaç duyulduğu her zaman Başkanın çağrısı üzerine, Başkan dahil en az on bir üyenin hazır bulunması ile toplanır. Kurul toplantıya katılanların salt çoğunluğuyla karar verir. Oyların eşitliği halinde Başkanın oy kullandığı taraf çoğunluğu sağlar.

Reklam Kurulu Reklam Şikayeti Hakkında Kararları Nasıl Bildirir?

Kurul tarafından alınan kararlar Ticaret Bakanlığı tarafından uygulanır. Kurul kararları da yine, tüketicilerin bilgilendirilmesi, aydınlatılması ve ekonomik çıkarlarının korunması amacıyla Bakanlıkça açıklanır.

Reklam şikayet etme, göz ardı edilmemesi gereken bir tüketici hakkıdır. Bu hak kullanılarak tüketicileri yanıltan, aldatan reklam girişimleri engellenerek daha sağlıklı reklam kampanyalarının hayata geçmesi sağlanabilecektir.